مبدل‌های حرارتی (گرمایی) در صنایع مختلف از جمله تهویه مطبوع، خودرو، نفت و گاز و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.

عموماً تجهیزات حرارتی در سامانه‌های فرایندی مثل پالایشگاه‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

کوره (Furnace)
مبدل حرارتی (Heat Exchanger)

تفاوت کوره و مبدل حرارتی در منبع گرمایشی است، یعنی اینکه منبع گرمایشی در کوره سوخت‌های مایع و گازی است. در حالیکه در مبدل حرارتی منبع گرمایشی سیال گرم است.

در کوره با توجه به نوع منبع گرمایشی مکانیسم انتقال حرارت به صورت جابه‌جایی (Convection) و تشعشعی (Radiation) توأم است، حال آنکه مکانیسم انتقال حرارت در مبدل حرارتی فقط جابه‌جایی (Convection) است.

انواع مبدل‌های حرارتی:

A. مبدل‌های هوا خنک ( Air-Cooled Heat Exchangers )

مبدل حرارتی هوا خنک، از هوا به عنوان سیال خنک کننده استفاده می کند تا یک سیال دیگر را که داخل لوله ها جریان دارد، خنک کند. به این منظور از ” فن ” برای به حرکت در آوردن هوا و عبور آن از روی لوله ها استفاده میشود.

B. مبدل‌های پوسته و لوله ( Shell And Tube Heat Exchanger )

در ساختار کلی این گروه از مبدل های حرارتی یک پوسته یا مخزن استوانه ای قرار دارد که  داخل آن لوله هایی موازی با مدار پوسته قرار گرفته است. یک گروه از سیال که نقش افزایش یا کاهش دما را دارد، از شیر ورودی مخصوص وارد پوسته شده و تماس غیرمستقیم سیال وارد شده در لوله های داخل مجموعه باعث انتقال حرارت می گردد. در نهایت از شیرهای خروجی سیال با دمای مورد نظر خارج شده و برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

C مبدل‌های صفحه‌ای ( Plate Heat Exchanger )

مبدل حرارتی صفحه‌ای شامل تعدادی صفحه موازی هم است که یکی پس از دیگری روی هم قرار گرفته‌اند به طوری که امکان جریان یافتن سیال در بین آن‌ها وجود دارد.